In de lessen van juf Evelien Smit-Schuring, leerkracht aan de gecombineerde groep 7/8 van de School met de Bijbel in Oene, komt het begrip ‘vrijheid’ het hele jaar door aan bod. In allerlei werkvormen wordt vrijheid verbeeld: in de vorm van een gedicht, een collage of aan de hand van trefwoorden. Je kunt je gedachten over vrede en vrijheid ook met anderen delen in een gesprek, met als aanleiding de komende viering van 70 jaar bevrijding.

Zes leerlingen uit groep 8 - hun basisschooltijd zit er bijna op - vertellen over de donkere bezettingstijd. Hitler wilde de wereld beheersen, zegt Rens Elbertsen. Zijn overgrootvader heeft nog gestreden aan de Grebbeberg, maar het Nederlandse leger was niet sterk genoeg. Volgens Wouter Palm zie je weer dat neutraliteit niet altijd handig is. Je bent dan niet sterk genoeg om een aanval af te slaan. Jeroen van Vlaanderen merkt op dat Nederland zich over moest geven vanwege het bombardement op Rotterdam. Ons land kreeg vijf lange bezettingsjaren te verduren, al was het zuiden van ons land iets eerder bevrijd.

Aren van der Snel had eerst een spreekbeurt over de oorlog willen houden, maar ze kwam er snel achter dat de stof te veelomvattend was. Over de Jodenvervolging alleen raak je al niet snel uitgesproken. Anne de Bruin valt haar bij. Neem bij voorbeeld Anne Frank. Zou het toeval zijn dat het leven van Anne Frank haar zo aanspreekt? Ze weet zelfs dat Anne Frank in Duitsland geboren was en al op heel jonge leeftijd moest vluchten om in Nederland een veilig heenkomen te zoeken. Jammer genoeg vond Anne Frank die veiligheid niet, al leek het er eerst wel op. 70 jaar geleden was niet iedereen te vertrouwen, er liepen heel wat verraders rond. De leerlingen zijn ervan op de hoogte dat Japan ook op het oorlogspad was en dat dit land Nederlands-Indië in zijn greep hield.

Toen Japan zich overgegeven had, wilden veel mensen dat Nederland niet net als vroeger de baas werd in het verre Indië. Mischa Nijhof kan zich dat voorstellen, mensen willen nu eenmaal graag in vrijheid leven. Mischa weet veel over de oorlog via de school, maar ook uit boeken en verhalen van oudere mensen. Moderne jongelui als in Oene doen veel kennis op uit films, of van het internet.

De vraag die voortdurend boven de gesprekstafel hangt is: moeten we 70 jaar na de oorlog nog blijven herdenken? Mischa heeft veel respect voor de Canadezen die van de overkant van de oceaan kwamen om ons te bevrijden. We mogen niet vergeten dat veel mensen hun leven opgeofferd hebben voor onze vrijheid. En we moeten dankbaar zijn dat wij al weer 70 jaar in vrede leven. Vanzelfsprekend is dat niet. In Noord-Korea heb je geen godsdienstvrijheid, Israëliërs en Palestijnen leven nog steeds op voet van oorlog. Je hebt Boko Haram en de Islamitische Staat. De jongelui noemen nog meer gevallen van onvrijheid en oorlogsgeweld. Zou het komen omdat ze goed nagedacht hebben? Omdat in de les veel aandacht besteed wordt aan het vormen van een eigen mening? Op de drempel van het vervolgonderwijs is dit zestal het roerend eens: Ja, herdenken is zinvol. Met de volgende nuance: misschien over honderd jaar niet meer.
F.S. en W.S-B