Tegel eruit helpt onze stad in kurkdroge en kletsnatte tijden
Zwolle heeft allerlei grachten, plassen en stroompjes. Niet vreemd, in onze stad komen verschillende rivieren en weteringen samen. Door al dat water ligt Zwolle in een delta. Dat maakt ons kwetsbaar voor klimaatverandering. De stad moet sterker, robuuster worden. Zwollenaren kunnen helpen door zelf deltawerkjes aan te leggen.
In perioden met veel regen in combinatie met een westerstorm stijgt het water in Zwolle. Door klimaatverandering worden de extremen groter en hierdoor kan de waterstand in de stadsgracht in de toekomst hoger worden.
Aan de ene kant van Zwolle ligt het IJsselmeer, aan de andere kant de IJssel, Vecht en Sallandse weteringen. Al dat water stroomt door de stad richting IJsselmeer. Maar als het water in het IJsselmeer hoog staat, kan het rivierwater niet weg. Als er dan ook nog een harde noordwestenwind waait, geeft dat nog meer problemen. De wind stuwt het water in het IJsselmeer naar Zwolle. Zo ontstaat een botsing van systemen. “Als je daar geen rekening mee houdt, is Zwolle kwetsbaar in natte tijden.” Dat zeggen Andreas van Rooijen en Mark Heideveld van de gemeente Zwolle. Beiden houden zich bezig met het Zwolse water en de omgeving: dus met blauw en groen.
‘Elke tegel heeft effect’
Verbonden met IJsselmeer
“We kunnen makkelijk aan water komen”, vertelt Mark. “Dat is fijn. Maar hoog grondwater geeft problemen in kruipruimtes en kelders omdat Zwolle laag ligt. Door klimaatveranderingen red je het dan niet met alleen techniek zoals water wegpompen en dijken verhogen.” Andreas vertelt dat het IJsselmeer en Zwolle direct met elkaar verbonden zijn. “Net als het IJsselmeer en de zee. Stijgt de zeespiegel, dan stijgt het IJsselmeer. Dus wordt het in Zwolle ook natter. Bij erge droogte willen mensen in het westen verzilting tegengaan.
Om tegen te gaan dat de bodem en het grondwater steeds zouter wordt, wordt dan water uit het IJsselmeer gepompt. Daardoor zakt het waterpeil. Tegelijk voeren IJssel, Vecht en weteringen bijna geen nieuw water aan. Het gevolg? Kurkdroge Zwolse grond, verdord groen en verzakkingen in de bodem.”
Deltawerkjes
Zwolle houdt al rekening met kurkdroge en kletsnatte tijden. Andreas: “Dat willen we meer uitbreiden en met elkaar verbinden. Zo gaan we de vijvers van de wijk Dieze verbinden met de Aa-landen. Water kan dan beter doorstromen, hoosbuien worden goed afgevoerd en de kwaliteit van water neemt toe.” Bewoners kunnen helpen de stad robuuster en steviger te maken. “Je kunt je steentje bijdragen door een steentje weg te halen”, zegt Mark. “Geveltuintjes, groene daken, groene tuinen; belangrijk in warmere én natte periodes. Elke tegel eruit heeft effect. Groen houdt water vast. En groen zorgt dat regenwater makkelijker in de grond zakt, met stenen is dat lastiger. Wat ook helpt is regenwater opvangen in regentonnen en opnieuw gebruiken. Al deze acties noemen we groene deltawerkjes. Een verwijzing naar de grote Deltawerken, waarmee we Nederland beschermen tegen hoogwater van de zee.” Andreas ten slotte: “Iedere druppel die je in je tuin vasthoudt maakt Zwolle robuuster.”
Hoe ging het vroeger?
Ooit was Zwolle een zeehaven van de Zuiderzee. Er was elke dag eb en vloed in de stad. Die wisselende waterstanden bepaalden hoe Zwollenaren leefden. Ze bouwden hun binnenstad hoog. Bij springvloed wisten de Blauwvingers dat hun kelders vol water kwamen. Dan haalden ze hun spullen naar boven.
De Afsluitdijk kwam. Zuiderzee werd IJsselmeer. Zwolle is nu geen zeehaven meer, maar wel nog een deltastad. Het is een lage plek waar de IJssel, Vecht en Sallandse weteringen samenkomen om verder te stromen richting het IJsselmeer. Dat ging jarenlang goed. Nu verandert het klimaat. Het weer wordt extremer: nu eens nat, dan weer droog.
In veel van die kelders zitten nu slaapkamers of keukens. Ruimtes die je niet even snel leeghaalt. Ook andere plekken in de stad zijn kwetsbaar. Niet alleen bij kletsnatte, maar ook bij kurkdroge periodes.
Wat doe jij?
