Sinds 1 januari 2015 is de gemeente verantwoordelijk voor inwoners die ondersteuning nodig hebben bij het vinden en/of uitvoeren van werk. De Participatiewet voegt de Wet werk en bijstand (WWB), de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) en een deel van de Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong) samen.

Voor jongeren die nu al een Wajonguitkering krijgen is er niets veranderd; zij blijven bij het UWV. Nieuwe Wajongers met arbeidsvermogen krijgen wel met de Participatiewet te maken. Iedereen werkt naar vermogen: dat is de visie van de Participatiewet.

Arbeidsinschakeling en inkomensondersteuning

De gemeente biedt dezelfde ondersteuning als voor mensen met een bijstandsuitkering: arbeidsinschakeling en waar nodig inkomensondersteuning. Denk aan reïntegratiehulp, passend vrijwilligerswerk, een leer-werktraject en beschutte werkplekken. Ook zijn er binnen de Participatiewet tegemoetkomende regelingen, zoals de individuele inkomenstoeslag (extra jaarlijkse uitkering) en de bijzondere bijstand (sociaal participatiefonds en aanvullende zorgverzekering voor mensen met een laag inkomen).

Arbeidshandicap

Als u een arbeidshandicap heeft, kan de gemeente u helpen bij het vinden van een baan. Bij een arbeidshandicap kunnen mensen minder hard werken of minder productief zijn omdat ze een beperking hebben. Lukt het niet om bij een gewoon bedrijf aan de slag te gaan, dan kunt u misschien in een beschutte werkplek werken. De intentie is in dat geval dat u na verloop van tijd zelfstandig kunt werken.

Beschutte werkplek

Om in aanmerking te komen voor een beschutte werkplek, moet u aantonen dat u alleen onder aangepaste omstandigheden kunt werken. Daarvoor moet u zich melden bij de gemeente. Die bekijkt de situatie dan samen met u. Als de gemeente denkt dat beschut werk nodig is, stuurt ze u door naar het UWV. Daar valt de uiteindelijke beslissing. Oordeelt het UWV dat beschut werk voor u nodig is? Dan is de gemeente verplicht u een dienstverband voor beschut werk aan te bieden. U kunt overigens niet zelf naar het UWV om een beoordeling aan te vragen. De gemeente moet u voordragen.

Achter in de dertig is Lynda van IJzendoorn inmiddels en eindelijk heeft zij het gevoel dat ze op de goede plek zit. Een plek waar ze niet wordt overvraagd, maar waar wel de nodige zelfstandigheid van haar verwacht wordt. “Ik heb eerder begeleid gewoond. Maar daar werd ik veel te vrij gelaten. Zelf de schoonmaak van mijn kamer regelen, zelf zorgen voor gezonde maaltijden. Ik kon die vrijheid en verantwoordelijkheid niet aan. En als ik aangaf dat het te moeilijk voor me was, werd er niet geluisterd.”

Al tijdens de intake bij Elver bleek het ook heel anders te kunnen. “Begeleidster Helma en orthopedagoog Mattijn hanteerden mijn levensverhaal als belangrijkste uitgangspunt, maar ook de visie van mijn moeder.” Lynda woont nu een jaar bij Elver en het bevalt haar prima. “Het is hier zo anders! Ik ben verbaal namelijk heel sterk. Dat is een goede eigenschap, maar ook een valkuil. Als een klusje doen vroeger niet lukte door de medicijnen, kocht ik andere bewoners gewoon om, zodat zij mijn werk gingen doen.” Bij Elver is omkopen niet nodig. “We trappen er ook niet in,” stelt Helma.

Wij benaderen bewoners als volwassen mensen, wat ze ook zijn. Respectvol, maar met duidelijke grenzen. Onze begeleiding passen we aan de behoeften van de cliënt aan. Voor Lynda is het bijvoorbeeld best moeilijk om zich aan de regels te houden. Zij is extra gebaat bij heldere afspraken, duidelijke grenzen en korte lijnen tussen het team en de collega’s op haar werkplek.” Voor Lynda voelt Elver als een warm bad. “Hier wordt er echt geluisterd. Het is fijn dat het beter gaat. Ik voel me hier thuis en mijn moeder ook. Zij is dit jaar ook al vaker op de groep geweest dan alle jaren ervoor.”