Mantelzorg:
ondersteuning en waardering
Elke dag zorgen in Dongen enkele duizenden mensen voor hun chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner, ouder, kind, vriend of buur. We noemen hen ‘mantelzorgers’
Waar komt de naam ‘mantelzorger’ vandaan?
De term ‘mantelzorger’ stamt uit 1971 en is bedacht door Joop Hattinga-Verschure, toen geneesheer-directeur van een ziekenhuis in Amsterdam en hoogleraar aan de universiteit van Utrecht. Hij kwam op de term ‘mantelzorg’ omdat het gaat om zorg die je beschut en waarbij je je veilig voelt. De mantelzorger legt als het ware een warme mantel om de schouders van de patiënt om diens pijn en zorgen te verzachten. Hattinga-Verschure noemt mantelzorg ‘wederkerig’: gever en ontvanger kunnen nu of in de toekomst zelf mantelzorg nodig hebben.
Formele zorg en informele zorg
Bij een hulpvrager zijn vaak veel mensen en organisaties betrokken. We praten over formele zorg als deze wordt gegeven door betaalde medewerkers van organisaties zoals de wijkverpleegster of ziekenverzorgster van Thebe of een maatschappelijk werker van het IMW.
Informele zorg is onbetaalde zorg. De ondersteuning wordt gegeven door vrijwilligers en/of mantelzorgers, die daar dus niet voor betaald krijgen.
Verschil mantelzorg en vrijwilligerswerk
Mantelzorgers en vrijwilligers bieden beiden onbetaald ondersteuning. Er is wel een groot verschil: het doen van vrijwilligerswerk is een vrije keuze. Het werk wordt meestal gedaan in een organisatie (de formele zorg) zoals bijvoorbeeld De Volckaert of onder verantwoordelijkheid van een welzijnsorganisatie zoals ContourdeTwern.
Mantelzorg is geen keuze. Mantelzorg overkomt je, zoals een ziekte de hulpvrager overkomt. Mantelzorgers hebben een persoonlijke band met degene voor wie ze zorgen.
Dat kan een kind zijn, een partner, een broer, een ouder of een ander familielid of naaste. De zorg is vaak langdurig en intensief en gaat dus verder dan af en toe een boodschap doen of de normale zorg voor een gezond kind. De landelijke organisatie Mezzo hanteert de definitie: zorg voor een naaste, voor tenminste drie maanden en/of acht uur per week
Opdracht gemeente: mantelzorgers versterken en ondersteunen
Het is heel normaal om een ander een handje te helpen en het geeft vaak veel voldoening. Maar als de zorg intensief en langdurig is, kan mantelzorg erg zwaar worden. Het combineren van mantelzorg met een baan, de zorg voor andere familieleden, de opvoeding van kinderen of vrijetijdsbesteding blijkt vaak lastig te zijn. Daarnaast maken we met alle veranderingen in wetgeving en zorg een omslag naar een samenleving waarin inwoners meer voor elkaar zorgen. Er wordt een groter beroep gedaan op het sociale netwerk van mensen en op vrijwilligers.
De gemeente heeft opdracht om de positie van mantelzorgers en vrijwilligers te verbeteren en om hen ondersteuning te bieden. De gemeente Dongen doet dat op verschillende manieren. Als mensen een beroep doen op de gemeente voor een Wmo voorziening, dan komen ook hun mantelzorgers in beeld. Samen met hen wordt bekeken wat voor hulp en ondersteuning nodig is en wordt een ondersteuningsplan opgesteld.
Niet alleen voor degene met een hulp/ondersteuningsvraag, maar ook voor hun zwaarbelaste mantelzorgers kent de gemeente binnen de Wmo een ondersteuningsaanbod.
In opdracht van de gemeente heeft ContourdeTwern een informatie- en adviesfunctie voor mantelzorgers, biedt respijtzorg (= tijdelijke overname van de zorg) door speciaal opgeleide vrijwilligers en organiseert informatiebijeenkomsten en bijeenkomsten waar mantelzorgers elkaar kunnen ontmoeten.
Verder bieden MEE, SWOD, IMW en ContourdeTwern in opdracht van de gemeente cliëntondersteuning (meedenken over eigen mogelijkheden en het helpen bij maken van keuzes). Ook een mantelzorger kan daar een beroep op doen.
Het waarderen van mantelzorgers
Op 1 januari 2015 is de nieuwe Wmo 2015 ingegaan en per die datum is het landelijke mantelzorgcompliment vervallen. Elke gemeente bepaalt zelf hoe mantelzorgers (jaarlijks) worden ondersteund en gewaardeerd. In Dongen geven we aan deze waardering vorm in samenwerking en samenspraak met lokale organisaties, zoals Dongen Promotion en ContourdeTwern.
Binnenkort volgt meer informatie over de Dongense mantelzorgwaardering.