Marcel van Dam, eigenaar en bewoner van landgoed Morren, is al enige jaren bezig om rijksmonument nummer 512104 terug te brengen in zijn achttiende-eeuwse staat. Tijdens het restaureren zoekt hij naar mogelijkheden om het pand te verduurzamen.

Het dak vervangen was een van de eerste en belangrijkste restauratieklussen. Van Dam overlegde met een adviseur van de Monumentenwacht Gelderland over de zinvolste manier van isoleren. Isolatie van het dak zelf was zeer kostbaar en lastig uit te voeren. Een goed alternatief bleek isolatie van de zoldervloer, een grote ruimte met twee kleine vertrekken voor het ooit aanwezige huispersoneel.

Duurzaam restaureren

Met een dak boven het hoofd konden de werkzaamheden binnenshuis aangepakt worden. Duurzaam restaureren blijkt een uitdaging. Van Dam: “Dat viel nog niet mee, kan ik u zeggen. Het pand stamt uit 1771, de ruiten zijn dun en de muren bestaan uit een laag dikke steen. Er zijn geen spouwmuren, isoleren met een schuimlaag is dus niet mogelijk. Er zijn wel panelen met ruimte tussen de muur en het paneel; lucht isoleert ook, hoewel beperkt. Gelukkig hebben we in het hele huis een dubbelglasoplossing aan kunnen brengen, die goed isoleert en waarbij het authentieke karakter van de vensters intact blijft.” Van Dam heeft met het restaureren ook de houten vloeren moeten vervangen. Onder het huis zit een ruimte van ongeveer 20 centimeter. Dat bemoeilijkte isolatie van onderaf. Om toch te kunnen isoleren ligt nu overal een laag vilt onder de nieuwe houten vloeren.

Gasloos wonen

Het landhuis heeft nu nog gasgestookte centrale verwarming. Het hoeft niet zover in oorspronkelijke staat terug dat Van Dam alleen op hout gaat stoken, hoewel het mogelijk is. De ooit weggewerkte haarden zijn tevoorschijn gehaald en gerestaureerd. Het landgoed omvat acht hectare grond met wel duizend bomen. Houtkap en snoeien is nodig om ze gezond te houden en ruimte te geven. “In feite is mijn landgoed al klimaatneutraal”, meent Van Dam. “Er wordt meer CO² door bomen en struiken vastgelegd dan er wordt uitgestoten

Maar we moeten naar gasloos wonen en ik ben aan het uitzoeken wat de beste methode is. De CV werkt nu nog op gas. Het mooiste zou zijn om het elektrisch te doen, ik heb ook een elektrische auto. Er is echter nog geen mogelijkheid voor opslag. Ik den k op dit moment aan een grote pelletkachel in de ruimte waar nu de CV-ketel staat. Maar ik heb nog niet zo’n haast en ben ook geïnteresseerd in de ontwikkelingen met waterstof, er gebeurt momenteel veel op dit gebied. Gelukkig heb ik nog even de tijd, ik wacht tot de beste oplossing zich voordoet.

Zonnepanelen beneden het maaiveld

Een van de weilanden wordt binnenkort flink op de schop genomen: beneden het maaiveld komen er 69 zonnepanelen. Deze panelen zorgen voor de gehele stroomvoorziening op het landgoed. Een deel van het weiland wordt een halve meter uitgegraven en de zonnepanelen komen op een hoogte van circa 35 centimeter te liggen. Een groenstrook en de lage ligging camoufleren de panelen, het bereik van de zon blijft optimaal. Regenwater stroomt de aangrenzende sloot in. “Op deze manier zijn de zonnepanelen vanaf de omringende lanen onzichtbaar en verstoren het landschap niet. Het verbaast mij zeer dat dit niet méér op deze manier gebeurt,” zegt Van Dam.

Boomgaard en moestuin

In de tijd dat men nog geen kant en klare maaltijden kon laten bezorgen was het heel normaal om zelfvoorzienend te leven. Menigeen plukte de vruchten van een moestuin of fruitboom. Van Dam is bezig om de tuin terug te brengen naar het oorspronkelijke ontwerp uit 1911. De toentertijd gerenommeerde tuinarchitect Poortman ontwierp de zogenaamde Engelse landschapstuin. Van Dam bezit een aquarel uit 1832 waarop ten zuiden van het landhuis een park met waterpartijen is te zien.

Later is dat helaas omgezet in grasland. Als al het achterstallig onderhoud is weggewerkt, zou hij dit weiland graag weer terug willen brengen in de oorspronkelijke staat. Dit jaar is hij begonnen met het herstel van de moestuin en boomgaard met appelen, peren en pruimen.

Duurzaamheidslening

Particuliere woningeigenaren kunnen een duurzaamheidslening aanvragen voor de kosten van het installeren van zonnepanelen. Dit kan via het Stimuleringsfonds huisvesting (SVn). Dat geldt overigens niet voor Van Dam. “Ik bleek te oud om er voor in aanmerking te komen. Ik ben 80 jaar. Het is eigenlijk leeftijdsdiscriminatie. Als je boven de 75 bent, vinden ze het kennelijk niet meer nodig dat je aan verduurzaming doet".