Van stemmen tellen
tot raadsleden installeren

U heeft een rondje roodgekleurd, uw stembiljet in de stembus geduwd en de mensen van het stembureau gedag gezegd. Uw taak zit erop! Maar wat gebeurt er daarna eigenlijk? Op deze pagina krijgt u uitleg over de vier stappen na het stemmen.

In de loop van de verkiezingsdag loopt de spanning steeds verder op. Wat zal de uitslag zijn? Nu we de stemmen weer handmatig tellen, blijft het nog langer spannend. Na sluiting van de stem bureaus begint het tellen. De medewerkers van het stem bureau worden daarbij soms geholpen door vrijwilligers. Dat zijn geen mensen die spontaan binnenlopen. Ze moeten zich van tevoren aanmelden en worden licht gescreend. Want we willen dat de telling zo zorgvuldig mogelijk verloopt. Eerst worden stapels gemaakt per partij. Aan de hand van die eerste telling volgt ’s avonds een tussentijdse verkiezingsuitslag. Die maakt de burgemeester van Franekeradeel, de heer Eduard van Zuijlen, bekend als voorzitter van het hoofdstembureau. De ochtend daarna staat de voorlopige uitslag op www.waadhoeke.nl. Een dag later, op vrijdag 24 november om 10.00 uur, maakt de voorzitter van het hoofdstembureau de definitieve uitslag bekend. Dan zijn ook alle voorkeurstemmen geteld. Het komt lokaal vrij vaak voor dat mensen met voorkeursstemmen in de raad worden gekozen ten koste van een hoger op de lijst geplaatst iemand. Kiezers kennen soms politici die meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen. Dat verlaagt de drempel om een voorkeursstem uit te brengen.

Als de uitslag definitief is, kan de coalitievorming beginnen. Het verloop van dit proces is ontstaan uit gewoonte, maar is nergens vastgelegd. Dat geldt voor landelijke verkiezingen en ook voor gemeenteraadsverkiezingen. Zonder dat het in regels of wetten is bepaald, krijgt de grootste partij vaak de gelegenheid om een zogenoemde informateur aan te stellen. Die krijgt de opdracht om te onderzoeken welke coalitie er mogelijk is. Welke partijen, die samen een meerderheid in de raad hebben, kunnen het beste met elkaar samenwerken? Hij of zij voert gesprekken met alle partijen. De vraag die de informateur stelt, is: wat zouden zij, op basis van de verkiezingsuitslag, een goede coalitie vinden? Verschillende opties vallen af. Sommige coalities zijn te klein, of soms liggen de standpunten van partijen te ver uit elkaar.

Als het erop lijkt dat een coalitie is gevormd, kan de formatie beginnen. In de landelijke politiek wordt daarvoor een nieuwe formateur aangesteld. Lokaal is de informateur meestal ook de formateur. De onderhandelaars moeten een inhoudelijk beleidsprogramma op papier zetten en het eens worden over wethouderskandidaten. Daarbij krijgen ze vaak ondersteuning van iemand uit de ambtelijke organisatie. In de ideale planning is de formatie ergens in december rond. Maar het is vooraf niet te voorspellen of dat ook echt zo is.

Op donderdag 14 december vindt de laatste raadsvergadering van de oude gemeenteraad plaats. In deze vergadering wordt afscheid genomen van alle raadsleden. Op 2 januari 2018 is de eerste vergadering van de nieuwe raad. Aan het begin van de vergadering worden de nieuwe gemeenteraadsleden geïnstalleerd. Als de formatie al is afgerond en er wethouderskandidaten zijn, wordt in deze gemeenteraadsvergadering het nieuwe college gekozen en beëdigd.

Wat doet de griffie?

De griffie ondersteunt en adviseert de gemeenteraad. Kort gezegd maakt de griffie het mogelijk dat de raad en raadscommissies kunnen vergaderen en besluiten kunnen nemen. De griffie verzamelt vergaderstukken en bereidt conceptbesluiten voor. Daarnaast biedt de griffie inhoudelijke ondersteuning aan raadsleden. Zo bereidt ze nieuwe raadsleden voor op hun taak. Door ze alle informatie en apparatuur te geven die ze nodig hebben en door bijvoorbeeld debattrainingen te organiseren. Eenmaal aan het werk, kunnen raadsleden ook rekenen op hulp van de griffie, zoals bij het opstellen van voorstellen, moties en amendementen. Hoofd van de griffie van de gemeente Waadhoeke is beoogd griffier Tinco Lyklema, nu griffier van de gemeente Franekeradeel. De griffier is secretaris en eerste adviseur van de gemeenteraad. Ook geeft de griffier leiding aan de griffie. Zijn eerste plaatsvervanger is adjunct-griffier Wietske Bruinsma. U kunt bij de griffie terecht met al uw vragen over de gemeenteraad. Ook kunt u bij de griffie terecht als u wilt meespreken tijdens een vergadering of als met een groep een bezoek wilt brengen aan de raad. Via [email protected] kunt u nu al contact opnemen met de griffie van de gemeente Waadhoeke.