IJburg loopt voor op de rest van Amsterdam. IJburg is namelijk al van het gas af. Bijna alle gebouwen en woningen op IJburg en Zeeburgereiland worden verwarmd met restwarmte van de electriciteits-centrale in Diemen. Bij de productie van stroom blijft er nu eenmaal warmte over en het is slimmer om deze restwarmte te gebruiken dan die te lozen op het IJmeer. Op deze manier wordt het schaarse aardgas optimaal gebruikt en het milieu minimaal belast met CO2.
Volgens Marinus Knulst, voorzitter van Stichting Natuurlijk IJburg hebben IJburgers niets te klagen: “Alleen het contract voor onbepaalde tijd met de leverancier en de opgelegde prijs zijn bekende nadelen. Een bijkomend aspect is dat door het vastrecht (de vaste kosten per maand) kleine woningen relatief meer en grote woningen relatief minder betalen.”
De gemeente heeft inmiddels besloten het volgende nieuwe eiland van IJburg, Centrumeiland, niet aan te sluiten op de centrale. Centrumeiland wordt nog duurzamer, namelijk energieneutraal. Dat betekent dat het eiland zelf in zijn energiebehoefte gaat voorzien door de inzet van warmte-koude opslag. In de zomer worden de woningen gekoeld. Door deze koeling blijft er warmte over. Deze warmte wordt in de bodem onder het eiland opgeslagen en in de winter weer opgepompt om de 1.300 woningen en andere gebouwen te verwarmen.
Knulst: “Een dergelijk systeem, mits goed aangelegd en goed beheerd, kan het Centrumeiland voor onbepaalde tijd verwarmen en koelen en is op de lange duur ook nog eens goedkoper dan aardgas of restwarmte. Het mooiste zou zijn als de bewoners van het Centrumeiland samen verantwoordelijkheid nemen voor het systeem, er samen voor zorgen dat het goed beheerd wordt en er samen de vruchten van plukken. Dan gaat er geen CO2 de lucht in en verdwijnt er ook geen geld van het eiland naar elders.”
Inmiddels ligt ook het vervolg van IJburg op de tekentafel: het Middeneiland achter Blijburg. Amsterdam heeft ervoor gekozen om overal waar dat kan om te schakelen van aardgas naar restwarmte. Helaas is er nu al onvoldoende restwarmte voor de hele stad en de hoeveelheid restwarmte zal de komen decennia alleen maar minder worden. Knulst: “Middeneiland is een unieke gelegenheid om de lat nog hoger te leggen. Niet energieneutraal maar meteen energiepositief. Dat betekent dat er meer wordt opgewekt dan verbruikt, bijvoorbeeld met aardwarmte dieper uit de grond. Als de gascentrale in Diemen ooit stopt, en dat is onvermijdelijk, dan kan de rest van IJburg ook op die duurzame bron aangesloten worden. Zo komt de droom van Natuurlijk IJburg uit: een archipel van duurzame eilanden voor alle Amsterdammers.”