ANDERE TIJDEN…
Het jaar 2020 zal een lege bladzijde blijven in de roeikanalen van de HT roeirace. Dat een pandemie deze iconische race zou treffen zal niemand ooit hebben kunnen bedenken. Storm en ontij, ja daar weten we alles van, één keer (2013) in de 45-jarige geschiedenis was dat de reden om de race af te blazen. Een reden die iedereen begrijpt. Maar dit, en dan ook nog een ‘gekroond’ virus die de koninginnentocht de das om doet, onbestaanbaar.
Geeft op deze plaats de ruimte om eens in de geschiedenis van de HT-roeirace te duiken om enige andere bijzondere gebeurtenissen en wetenswaardigheden boven water te halen. Bron van deze verhalen was, naast een goed geheugen, het blad ‘Cornelis Douwes’ van de oud-leerlingen vereniging VOZT van het Maritiem Instituut Willem Barentsz. De school die, toen ze als Hogere Zeevaartschool Willem Barentsz in 1975 honderd jaar bestond, de bakermat was van het lange afstand roeien. Sowieso, waren het de zeevaartscholen die het sloeproeien al veel eerder gebruikten om zich aan elkaar te meten. De omgang met reddingsmateriaal werd en wordt immers aan deze scholen onderwezen. Niks leukers om regelmatig wedstrijden te organiseren. Op Terschelling met haar zeevarende traditie werd dit zelfs uitgebreid tot korte baan races (Tom Bloem beker) waarbij niet alleen de zeevaartschool maar ook betonning, gemeente en diverse horecagelegenheden de strijd met elkaar aanbonden. Het ging zelfs zover dat in de hoogtijdagen van de korte baan er basisschool- en VMBO poules waren (en nog steeds). Een kweekvijver voor jong roeitalent.
Start
In 1975 luidt het begin van de HT roeitraditie. Al in 1971, toen het team van de OK18 onder leiding van Jaap Roos voor de tweede keer de Tom Bloem beker won, werd het idee van een roeitocht van Harlingen naar Terschelling geopperd.
Directeur Pieter van Leunen van de Zeevaartschool gaf aan dat ze slechts mee mochten doen als ze omgekeerd in de boot roeiden en er een puts achteraan sleepten. Wel onder het genot van een borreltje.
Het duurde nog even maar zoals we allen weten was het in 1975 zover dat twee teams de eerste tocht volbrachten (al startten ze niet in de haven van Harlingen maar aan het begin van de Pollendam). Een team van eilanders (OK 18) en een team van zeevaartscholieren (WBS) waarbij de WBS ploeg regelmatig gebruik maakte van wisselroeiers. Een traditie was geboren. Wel vroeg men zich in de eerste jaren regelmatig af of het geen taak was voor de oud-leerlingen vereniging om de aankomst wat meer cachet te geven. Ook aardig te vermelden is dat een aantal van deze ‘eerstelingen’ elkaar in 2007 vonden en toen de tocht gezamenlijk nogmaals geroeid hebben.
Slepen en belonen
Een ander fenomeen dat in de loop der tijd ontstond was het ‘slepen’, het bepalen van de CW waarde waardoor sloepen van ongelijk gewicht en afmeting toch zo goed mogelijk met elkaar vergeleken kunnen worden. Voor iedereen (in Nederland) nu een logisch gebeuren maar pas ontstaan naar een idee van toenmalig directeur WBS, Maarten Harms en met enige regelmaat aangepast. Die eerste keer in 1985 werd dat slepen nog gedaan voorafgaand aan de wedstrijd in de Harlinger Visserijhaven. Samen met het slepen ontstond in de jaren daarna een wildgroei van prijzen die dan voor, hetzij een traject, hetzij een bepaalde sloepklasse uitgereikt werden. Zo was er bijvoorbeeld een Hanerak trofee, een ‘Brandaris bokaal, een Outward Bound Cup en de ‘Zeeolifant’ klasse. Inmiddels is hier een einde aan gekomen; het zoeken naar sponsoren, de eindeloze rekentijd en tot uitslagen komen waren hier debet aan.
Deelname
Dat er eindeloos gerekend moet worden ligt trouwens niet alleen aan de rekenformule maar ook aan de grote hoeveelheid sloepen die in de loop der jaren aan het evenement is mee gaan doen. In de beginjaren waren de deelnemers nog op de vingers van één (vooruit twee) hand(en) te tellen. Het ging dan vooral om een of twee Terschellinger teams en een aantal zeevaartschool teams. In 1977 roeide bijvoorbeeld de Kustvaarschool (nu Maritieme Academie) uit Harlingen mee en in 1979 was het de HZS Vlissingen die van de partij was. Ongelofelijk als je nu naar het deelnemersveld van 140 sloepen (én de wachtlijst) kijkt. De deelname van damesteams, nu een heel normaal verschijnsel met prestaties die regelmatig die van sommige heren doet verbleken, was pas sprake vanaf 1985.
Belang MIWB
Zoals hierboven naar voren gekomen heeft het Maritiem Instituut Willem Barentsz bij het (lange afstands-) sloeproeien en de HT-roeirace een belangrijke rol gespeeld. In het eerste decennia werd de organisatie volledig door de school geregeld. Later toen de mogelijkheden daartoe minder werden, bleef de verbondenheid door het verlenen van hand- en spandiensten tijdens de wedstrijddag, het beschikbaar stellen van kantoorruimte, en last but not least als hofleverancier van 5 roeiteams. Ook zorgt het MIWB voor de sloepen Houtman (HT 001) en De Rijp (HT 002).
Voor geïnteresseerde leerlingen die nadenken over een carrière op zee (https://tinyurl.com/rondleiding-MIWB) is het misschien goed te weten dat naast een geweldige opleiding, ze zich op het MIWB ook bezig kunnen houden met de topsport die sloeproeien heet!
46e Harlingen-Terschelling - Sloeproeirace