Kinderen van nu en sociale media: voor elkaar gemaakt.

Pubers en sociale media: alsof ze voor elkaar gemaakt zijn. En dankzij de smartphone zijn ze geen moment meer offline. Hoe leg je uit dat ‘nu even niet’ beter is? Tips van Justine Pardoen, hoofdredacteur van Mediaopvoeding.nl.
uit J/M ouders

“We hebben nu wel besproken dat je met je kind over internet moet praten, over seks, privacy, cyberpesten, maar hoe breng ik het mijn zoon aan zijn verstand dat huiswerk veel beter zou gaan als hij internet en z’n mobiel eens even uitzet?”

De moeder die mij deze vraag stelt tijdens onze ouderavond over mediaopvoeding steekt haar beide handen in wanhoop omhoog. Ze heeft het al vele keren gezegd en er zelfs ruzie over gemaakt, maar het helpt allemaal niets. Een vader reageert: “Ik probeer mijn dochter duidelijk te maken dat het belangrijk is om elkaar gewoon eens aan te kijken tijdens het eten. Daarom mag er geen mobiel mee aan tafel. En ik vind ook dat het goed is om eens even helemaal níets te doen, omdat je dan nieuwe gedachten krijgt.”

Dat is inderdaad de ervaring in veel gezinnen: er wordt huiswerk gemaakt met alles ‘aan’. En dan hebben we het niet over een beetje muziek, zoals bij ons vroeger, want dat is niets vergeleken bij nu. Er zijn altijd één of meer apparaten binnen handbereik met Facebook, Musically, Snapchat, YouTube, games... En ondertussen komen er aan de lopende band WhatsAppjes binnen.

Pubers multitasken omdat hun hersens dat prettig vinden. Ze zullen daar dus niet snel uit zichzelf mee stoppen. Van nature zijn onze hersens erop ingesteld om veel zaken tegelijk in de gaten te houden. Je concentreren op zoiets als huiswerk vraagt het tegenovergestelde: volledige aandacht voor één ding.
Voor puberhersens voelt het onnatuurlijk om zich af te sluiten van de vriendengroep waarbinnen hij functioneert.

Hoezo mobiel uit? Zonder die verbinding verlies je dat gevoel van verbondenheid waarvan je afhankelijk bent. Stilte en rust? Daar zitten puberhersens dus echt niet op te wachten. Jongeren zijn niet zozeer verslaafd aan sociale media, maar aan contact met vrienden of up to date zijn met dingen die zij belangrijk vinden.

Soms kan het wel, soms kan het niet

Als taken elkaar niet in de weg zitten omdat ze vanuit verschillende hersengebieden worden aangestuurd, kun je ze gemakkelijker tegelijk doen. Maar verschillende taken uitvoeren die tegelijkertijd een beroep doen op hetzelfde hersengebied, dat gaat niet.

Soms kan het wel. Wanneer je kind teksten moet doorlezen kan een muziekje of appje tussendoor prima. Maar soms kan het niet. Bijvoorbeeld tijdens wiskundesommen, of wanneer er Franse woorden in moeten worden gestampt. Het duurt dan zeker 10 minuten voordat je kind zich weer concentreert op de opgave.

Bij huiswerk waarvoor je je volle aandacht nodig hebt, is elke afleiding dus heel kostbaar. Multitasken heeft drie verliespunten:

1. Alles wat je doet duurt langer
2. Je maakt meer fouten
3. Het creëert meer onrust in je lijf

Alle reden dus om je kind te vertellen dat het huiswerk sneller, beter en prettiger zal gaan zonder mobieltje in de buurt, en zonder al die open schermen op internet die je toch niet nodig hebt. De moeder op die ouderavond had dus gewoon gelijk. Maar ja, hoe krijg je pubers zover dat ze zich daar iets van aantrekken?

Doe de test

Er zit maar één ding op en dat is dat je je puber zelf laat voelen hoe het werkt met dat multitasken. Stop met discussiëren en ruziemaken, maar leg uit wat multitasken is en wanneer het wel en niet kan.

Doe thuis de test:

1. Kies twee plekken in huis om huiswerk te maken: eentje mét afleiding en eentje zonder.
2. Laat je kind de eerste helft van een leertaak (bijvoorbeeld Franse woorden) met alle gebruikelijke afleiding op de ene plek doen, en de tweede helft op de andere plek. Neem de tijd op. Overhoor, tel de fouten en vergelijk het resultaat. Het gaat erom dat je kind ervaart hoe het leren gaat en ziet wat het verschil in resultaat is.
3. Het moeilijke gedeelte: samen praten over de ervaring. Probeer het wel, leg uit dat het niet om ‘gelijk’ krijgen gaat en neem je kind serieus als hij toch besluit het anders te doen. Soms kan hij gewoon alles ‘aan’ willen hebben omdat hij verliefd is en geen berichtje van haar wil missen, en het er dus niets toe doet dat hij nu twee keer zo lang bezig is met huiswerk.

Maar bedenk: het ís tegennatuurlijk en het gaat niet zonder training.